Yunus Emre Enstitüsünün yürüttüğü ve Türkiye ve AB’nin finanse ettiği Türkiye Kültürlerarası Diyalog Programı (KAD) kapsamında gerçekleşen çevrim içi seminerde, Dr. Carla Figueira “Kültürel İlişkileri Keşfetme” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Etkinlikte kültürel diplomasi ve kültürel ilişkilerin yönetimi anlatılırken, kültürel diplomasinin uluslararası ilişkilerdeki yerinden bahsedildi. Yunus Emre Enstitüsünün dünya genelindeki merkezlerinin müdürlerinin geniş katılımıyla gerçekleşen etkinlikte, Enstitünün faaliyetlerinin kültürel diplomasiye katkısı ele alındı.

Yunus Emre Enstitüsü tarafından Türkiye ve AB’den sağlanan ortak fonla yürütülen AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog Programı (KAD) kapsamında yeni bir çevrim içi seminer düzenlendi. 3 Aralık 2020 tarihinde gerçekleşen webinar’da Carla Figuera, “Kültürel İlişkileri Keşfetme” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. 

Kültürel diplomasiyi hükümetlerin dış politika amaçlarını başarmak için kullandığını belirten Figueira, kültürel diplomasinin yumuşak güç kullanımı anlamına geldiğini ifade etti.

Uluslararası ilişkiler içinde kültürel diplomasinin bir disiplin olduğunu kaydeden Figueira, kültürel diplomasinin devlet aktörlerinin rolünü vurguladığını söyledi. Figueira, “Sanat, dil ve eğitimin bir kültürdeki en belirgin noktalardan olduğu” varsayımından yola çıkan kültürel diplomasinin bu varsayımı kültürel politikaya bağladığını ifade etti.

YUMUŞAK GÜÇ ÖRNEĞİ OLARAK KÜLTÜREL DİPLOMASİ

ABD'li siyaset bilimci Joseph Nye’ın “Dünya Siyasetinde Başarının Yolu: Yumuşak Güç Soft Power” kitabına atıfta bulunan Figueira, kültürel diplomasinin “tam bir yumuşak güç örneği” olduğunu; kültür, değerler ve düşüncelerle birlikte ikna etme kabiliyetine sahip olduğunu ve fetheden ve zorlayan sert gücün karşısında yer aldığını belirtti.

ORTAK ZEMİN BULMAK VE İLİŞKİLERİ GELİŞTİRMEK

Figueira, kültürel diplomasiyi kapsayan kamu diplomasinin ise diğer ülkeler, kültürler ve kişilerin ihtiyacını anlama; kendi bakış açılarımızı aktarmak; yanlış anlaşılmaları düzeltmek; ortak zemin bulmak üzere alanlar aramak ve ilişkileri geliştirmeyi kapsadığını açıkladı.

Sunumun ardından soru cevap kısmına geçilerek kültür merkezlerinin yaptığı kültürel diplomasi faaliyetlerinin kapsamı, hedefleri ve karşılaşılan sorunlar hakkında somut örnekler ve çareler konuşuldu.

KÜLTÜREL DİYALOGDA DENGE ÖNEMLİ

Londra Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Mehmet Karakuş Figueira’ya şu soruyu yöneltti:

“Kendimizi hangi kategoride konumlandıracağımızı yaptığımız işlerle belirleyeceğiz, tek bir kategoriye sığmayabiliriz. Bu konu tartışmalı bir konu: Kültürel diplomasi mi diyeceğiz, kültürel ilişkiler mi diyeceğiz? Hepsi kamu diplomasisinin altında mı görünecek, zaman zaman yaptığımız işler tek taraflı gibi görünüyor. Her ne kadar propagandadan uzak durmaya çalışsak da, yaptığımız işler dışardan tek taraflı sunum olarak anlaşılabiliyor. Burada şu dengeyi nasıl sağlayacağız? Sadece dinlemek mi, sadece konuşmak mı, yoksa her ikisi arasında anlamlı bir diyalog olması mı gerekiyor? Biz enstitü olarak kültürel mirasımızı öne çıkardığımız için bu dengeyi sağlamak amacıyla nasıl sağlıklı bir yöntem izleyebiliriz?"

Bu konuda hem idealistik hem de pratik bir yol izlemenin faydalı olabileceğini dile getiren Figueira, pratik açıdan bakıldığında bu konuda ne kadar bütçe ayırılabileceğinin temel çıkış noktası olduğunu ve bu konunun yaptığımız faaliyetlerde ne kadar çeşitlemeye gideceğimizi belirlediğini kaydetti. İdeal açıdan bakıldığında anlamlı bir şekilde angajman kurmanın ve diyaloğun farkında olunması gerektiğini belirten Figueira başkalarına nasıl bir dille hitap edildiği ve sosyal medyada kamuoyunu dinlemeyi yani sosyal medyadaki tepkileri izlemenin önemli olduğunu söyledi. Figueira, pandemi gibi durumların anlamlı bir şekilde bağlantı kurmanın ne olduğu konusuna odaklanılmasını gerektiğinin altını çizdi. Pandemi gibi durumlarda, yani seyahat edilemediğinde dünyanın öteki ucundaki insanlarla nasıl bağlantı kurulacağına odaklanıldığını kaydeden Figueira, bu konuda Türk kültürel operatörlerinin diğer kültürel operatörlerle iletişime geçmesinin önemli olduğunu vurguladı. Bu nedenle hükümetlerin kültürel operatörlerin işini kolaylaştırması gerektiğini ifade eden Figueira, kültürel operatörlerin birbiriyle angajmana geçmesi için kapasitelerinin artırılması gerektiğini ve kültür merkezlerinin propagandalarını iyi bir şekilde yapmasının oldukça faydalı olacağını kaydetti.

KÜLTÜREL DİPLOMASİDE KAMUOYU ALGISINI ŞEKİLLENDİRMEK

Köln Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Dr. Yılmaz Bulut , kültürel diplomasinin çok geniş bir konu olduğunu belirtti. Dr. Bulut  kültürel ilişkilerde her enstitünün yaptığı faaliyetlerin, aynı şekilde olsa bile, aynı değerlendirilmediğini ve kültürel diyaloglarda bu türden asitmetrik ilişkilerin nasıl değerlendirilmesi gerektiğini sordu.

Figueira, kültür merkezlerinin benzer faaliyetler yapmasına rağmen asimetrik olarak algılanmasını, bazı kültür merkezlerinin uluslararası toplulukta kendilerine ait algıları uzun zamandır oluşturmalarına bağladı. Figueira, daha genç enstitülerin kendileri hakkındaki büyük anlatıları ve kamuoyu algısını şekillendirmek konusunda daha az deneyimi olduğunu söyledi. Figueira, uluslararası kültürel ilişkilerde oyuncu olmanın zaman aldığını vurguladı. Bu konuda faaliyet gösteren köklü kültür merkezlerinin sömürgecilik zamanından beri faaliyet gösterdiğini vurgulayan Figueira, kültürel ilişkilere, angajman ve diyaloğa yatırım yapılırsa benzer etkiye sahip olunabileceğini ve birdenbire değişimin olamayacağını ifade etti.

Dr. Bulut ise kültürel diyaloğun, kültürel diplomasideki birbirini anlama ideali doğrultusunda bu asimetrik konumu bertaraf etmesi gerektiğini vurguladı. 

Londra Goldsmiths College’de uluslararası kültürel ilişkiler alanında çalışan Carla Figueira, AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog Programı kapsamında daha önce de birçok etkinlikte bulunmuş ve eğitim vermişti.