Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Avusturya'nın başkenti Viyana'da Yunus Emre Enstitüsü tarafından düzenlenen "Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye" konulu konferansta konuştu.

Viyana Yunus Emre Enstitüsünün ev sahipliğinde düzenlenen programda Ortaylı, Osmanlı Devleti'nde eskiye oranla işlemeyen bazı mekanizmaların Tanzimat döneminde yapılan yeniliklerle çalışır hale getirildiğini ve Türklerin İslam dünyasında değişimi zamanında görebilen bir millet olduğunu söyledi.

Osmanlı Devleti'nde kan bağından ziyade liyakate önem verildiğini ifade eden Ortaylı, Tanzimat döneminde çok sayıda sefir ve dışişleri bakanlıklarındaki müsteşarların gayrimüslimlerden oluştuğuna dikkati çekti.

İslam Dünyasında Türklerin Rolü

Tanzimat döneminde özellikle tıp, iktisat gibi alanlarda batı dünyasından dünyaya yayılan bazı terimlerin bu dönemde Türler tarafından Arapça karşılıkları bulunarak, İslam dünyasına kazandırıldığını anlatan Ortaylı, "cumhuriyet", "iktisad" gibi kelimelerin her ne kadar Arapça kökenli olsa da Türkler tarafından bulunduğu için Türkçe ifadeler olarak kabul edilmesi gerektiği değerlendirmesinde bulundu.

“Tanzimat, Türklerin kaderini değiştirdi.”

Tanzimat Fermanıyla hayata geçirilen vergi düzenlemesi ve mülkiyet hakları gibi önemli konularla Türkiye’nin kaderinin önemli ölçüde değiştiğine dikkati çeken Ortaylı, bu önemli adımla Türkiye'nin şark devletlerinin safından ayrıldığını dile getirdi.

Ortaylı, Tanzimat döneminin en önemli gelişmesinin parasız eğitim olduğunu vurgulayarak, "Avrupa'da bile böyle bir durum yoktur, parasız eğitim o dönemde yalnız Osmanlı'da uygulanmaktadır." bilgisini paylaştı.

Tanzimat ile birlikte matbaanın kullanılmaya başlandığını da ifade eden Ortaylı, burslu eğitimin yaygınlaştırıldığı bu dönemde, ilk defa Türk hayatına kadın öğretmenin girdiğini sözlerine ekledi.