Sefarad Yahudilerinin Osmanlı topraklarına gelişinin 530. yıl dönümü dolayısıyla İspanya'nın güneyindeki Endülüs bölgesinin Sevilya kentinde bir dizi etkinlik düzenlendi.

Türkiye’nin kültürel mirasını tüm dünyaya tanıtan Yunus Emre Enstitüsü’nün Madrid’deki merkezi tarafından düzenlenen “Sefarad: Çok Kültürlü Bir Mirasın İzinde” başlıklı karma sergi, 19 Mayıs 2022 tarihinde İspanya’nın Sevilya şehrinde ziyarete açıldı. Küratörlüğünü İstanbul doğumlu Türk-Sefarad sanatçı Terry Katalan’ın üstlendiği sergiye, modern sanatların birçok dalında ve Türk geleneksel el sanatlarında çalışmalarda bulunan 33 Türk-Sefarad sanatçı 70’i aşkın eserle katılıyor. Karma sergide yağlı boya, ebru, akrilik, fotoğraf, rölyef ve seramik sanatının yanı sıra kumaş üzerine tasvir gibi çok sayıda sanat dalına ait eser yer alıyor.

Türk Sefarad toplumunun İspanya’dan Türkiye’ye uzanan çok kültürlü tarihi mirasının izlerini yansıtan sergi açılışının 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı’nda gerçekleşmesi sergiyi çok daha anlamlı kılıyor.

2014 YILINDAN BERİ DÜZENLENİYOR

Karma sergi, Sevilya'nın önemli vakıflarından Tres Culturas'ın ev sahipliğinde açıldı.

Endülüs Özerk Bölgesi'nin başkenti Sevilya’nın kültür-sanat hayatında önemli bir yere sahip olan Fundación Tres Culturas’ın içinde gerçekleşen sergiye Türkiye'nin Madrid Büyükelçiliği, Madrid Yunus Emre Enstitüsü, 500. Yıl Vakfı Türk Museviler Müzesi ve Centro Sefarad-Israel kurumu katkı sağladı.

Geçen yıl Amsterdam Yunus Emre Enstitüsünde sergilenen karma sergi ilk kez 2014 yılında, Kent Konseyi ve Türkiye'nin Barselona Başkonsolosluğu iş birliğiyle Barselona'daki Pere Pruna Center'da gerçekleştirilmişti. 2018 yılında ise Londra Yunus Emre Enstitüsü, Türkiye Büyükelçiliği ve Cervantes Enstitüsünün de değerli destekleriyle Sefarad sanatçılarla 'Göke' sergisi düzenlenmişti. 

SERGİNİN İLHAM KAYNAĞI YUNUS EMRE’NİN BARIŞ, KARDEŞLİK VE HOŞGÖRÜ FELSEFESİ

Yunus Emre’nin barış, kardeşlik ve hoşgörüyü ilke edinen felsefesinden yola çıkan “Sefarad: Çok Kültürlü Bir Mirasın İzinde” adlı sergi, 1492’de İspanya’dan sürgün edilen Sefaradların Osmanlı topraklarına kabul edilişlerinden günümüze kadar 530 yıldır Türkiye’de huzur ve barış içinde yaşadıklarını vurgulamayı ve Sefarad toplumunun köklerinin ait olduğu İspanya ile Türkiye arasındaki kültürel ilişkileri daha da güçlendirmeyi amaçlıyor. Sefarad sanatçıların Türk kültürü ve sanatından da ilham alarak ortaya çıkardıkları sanat eserlerine, 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesinden alınan Osmanlı dönemi Yahudi kıyafetlerinin çizimleri, Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1526 yılında çıkarılan ve Budin Yahudilerine vergi muafiyeti tanıyan ferman; Sultan Abdülaziz tarafından Osmanlı topraklarında yaşayan Yahudilerin hukukunu korumak üzere 1866 yılında çıkarılan Kan İftirası Fermanı ve 1916 tarihli Ay Yıldızlı Ketuba gibi tarihi belgeler ve değerli replikalar eşlik ederek zenginlik katıyor.

SEFARADLAR TÜRK KÜLTÜRÜYLE ZENGİN BAĞLARA SAHİP

Terry Katalan, serginin açılışında yaptığı konuşmada, Sefaradların Türk toplumuyla 530 yıldır bir arada yaşadığına dikkati çekerek şu ifadeleri kullandı:

“Sergi, Türkiye’deki Sefaradların Türk kültürüyle olan entegrasyonunu gösteriyor. Kökleri Osmanlı İmparatorluğu’nun zengin kültürel mirasına ve Sefarad kültürüne dayanan eserleri Sevilya’da sanatseverlerle buluşturarak farklı grupların kardeşlik içerisinde yaşayabildiğini göstermek istedik. Böylesine anlamlı sergiyi organize eden Madrid Yunus Emre Enstitüsüne ve tüm paydaş kurumlara sonsuz teşekkürlerimi iletiyorum.” 

HABİB GEREZ VE İZZET KERİBAR SERGİNİN ONUR KONUKLARI

Türk-Sefarad sanatının duayenlerinden ressam ve şair Habib Gerez, çağdaş resim sanatının öncülerinden Bubi ve fotoğraf sanatçısı İzzet Keribar sergiye onur sanatçıları olarak katıldı.

Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülüne 2018'de layık görülen İzzet Keribar, Türk-Sefarad sanatçı olarak böyle bir sergide yer almaktan dolayı duyduğu mutluluğu dile getirdi.

Bu önemli sergiyi Yunus Emre Enstitüsü ile birlikte İngiltere ve Hollanda’nın ardından İspanya’da da gerçekleştirmekten dolayı duydukları memnuniyeti dile getiren 500. Yıl Vakfı Başkanı Silvyo Ovadya, Türkiye’de yaşayan Sefarad toplumunun günlük hayatı ve kültür-sanat faaliyetleri hakkında bilgi verdi. Osmanlı topraklarına yerleştikten sonra 530 yıldır Türkiye’de kardeşlik duyguları içinde yaşadıklarını ve konuşmasını Ladino (Sefarad İspanyolcası) dilinde yapmasının da bunun en güzel göstergesi olduğunu belirtti.

500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi müdürü Nisya İşman Allovi, Yunus Emre Enstitüsü ile birlikte daha önce Londra ve Amsterdam’da gerçekleştirdikleri serginin bu kez Sevilya’da sanatseverlerle buluşmasından dolayı çok memnun olduklarını belirterek, emeği geçen ve katkı sunan tüm kişi ve kurumlara teşekkürlerini sundu.

Sergi hakkında bilgi veren Madrid Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Ersin Adıgüzel de Sefaradların İspanyol kökenlerini, kültür ve dillerini muhafaza ederken Osmanlı ve Türk kültürünü de benimseyen, iki ülke arasında ortak değer ifade eden bir topluluk olduğunu söyledi.

SERGİ 30 EYLÜL’E KADAR AÇIK, ETKİNLİKLER YIL BOYUNCA DEVAM EDİYOR

Türkiye'nin dil, din ve ırk ayırt etmeksizin insana değer veren, kucaklayıcı kültürünü ve sanat derinliğini bu sergiyle çok dikkat çekici bir şekilde yansıttıklarını dile getiren Doç. Dr. Adıgüzel, Sefaradların Osmanlı topraklarına göçünün 530. yıl dönümü münasebetiyle İspanya'daki etkinliklerin yıl içinde devam edeceğini kaydetti.

Sergi hakkında bilgi veren Doç. Dr. Adıgüzel, Sefaradların İspanyol kökenlerini, kültür ve dillerini muhafaza ederken Osmanlı ve Türk kültürünü de benimseyen ve iki ülke arasında ortak bir değer ifade eden bir topluluk olduğunu söyledi. Ülkemizin dil, din ve ırk ayırt etmeksizin insana değer veren kucaklayıcı kültürünü ve sanat derinliğini bu sergiyle çok dikkat çekici bir şekilde yansıttıklarını dile getiren Adıgüzel, Sefaradların Osmanlı topraklarına göçünün 530. yıl dönümü münasebetiyle T.C. Madrid Büyükelçiliği ile Madrid Yunus Emre Enstitüsü koordinasyonunda 2022 yılı içinde bir dizi etkinlik planlandığını ve serginin de bu etkinlikler kapsamında gerçekleştirildiğini belirtti.

530. YILA ÖZEL ETKİNLİK SERİSİ

Sefarad Yahudilerinin Osmanlı topraklarına gelişinin 530. yıl dönümü münasebetiyle Yunus Emre Enstitüsü tarafından düzenlenen etkinlik dizisi kapsamında bu yıl mart ayında Madrid’de Sefarad sanatçılar tarafından Ladino dilinde bir tiyatro gösterisi yapılmış ve bir de konser verilmişti.  2018 yılında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülü’ne layık görülen fotoğraf sanatçısı İzzet Keribar’ın fotoğraflarıyla Sefaradlarla ilgili Osmanlı dönemi arşiv belgelerinden oluşan bir sergi gerçekleştirilmişti.

30 Eylül 2022 tarihine kadar ziyarete açık olacak serginin Sevilya’dan sonra Madrid’de de sanatseverlerle buluşturulması planlanıyor.

GİTTİĞİ HER YERDE TÜRK KÜLTÜRÜNÜ TANITIYOR

İstanbul'da Sefarad ve Gürcü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen sanatçı Terry Katalan, Anadolu kültürü ile kendi arasında her zaman "güçlü bir bağ" hissetmişti. Mevlana ve Yunus Emre gibi düşünürlerin felsefelerinden esinlenen Katalan, 35 yılı aşkın süredir eserlerine Anadolu kültürünün gizemini ve maneviyatını yansıtıyor.

Katalan, 16 yıl boyunca Barselona'da yaşadı. Kariyeri boyunca farklı sanatsal ve kültürel projeleri sergileyip küratörlüğünü yaptı. Farklı ülkelerde kaldığı süre boyunca ülkesindeki farklı etnik grupların sanatlarını sergileyerek her zaman Türk kültürünü tanıttı. Halen Londra'da yaşayan Katalan, kültürel ve sanatsal çalışmalarına devam ediyor.

Sanatçı, yağlı boya ve yaprak ya da geri dönüştürülmüş kumaş gibi doğal unsurlardan oluşan kolaj çalışmalarında 3 bin 500 yıllık bir geçmişe sahip nazar boncukları, Anadolu’nun kültürel sembollerini ve Kuzey Afrika’dan Ortadoğu’ya kadar geniş bir coğrafyada oldukça yaygın olan "Meryem’in eli" ve "hamsa" olarak da bilinen “Fatma’nın eli” gibi sembolleri konu ediniyor.