Londra Yunus Emre Enstitüsü, hazırlıklarını büyük bir heyecanla tamamladığı “Kutsal Topraklara Yolculuk: Osmanlı Hac Rotasının Yeniden Keşfi” adlı sergi ve konferans dizisi programının açılışını çok sayıda davetlinin katılımı ile gerçekleştirdi.

Klasik Osmanlı müziği konseri ve etkileyici konuşmaların yer aldığı serginin açılışı 18 Kasım 2021 akşamı gerçekleşti. Sergide, Osmanlı döneminde deniz yolu ve karayolu üzerinden kervanlarla yapılan Hac yolculuğunun ayrıntılarına dair belgeler, fotoğraflar, haritalar, hacıların notları ve arkeolojik bulgular yer alıyor. 

“Kutsal Topraklara Yolculuk: Osmanlı Hac Rotasının Yeniden Keşfi” adlı sergi, 18 Kasım-17 Aralık 2021 tarihleri ​​arasında Londra Yunus Emre Enstitüsünde ziyaretçilere açık olacak. Program kapsamında ayrıca Hac yolculuğunu farklı konu başlıkları altında ele alan uzmanların konuşma yapacağı 4 bölümden oluşan bir konferans dizisi de düzenleniyor.

MEKKE’DEN MEDİNE’YE TARİHİ HAC YOLU

Wales Trinity Saint David Üniversitesi, Londra Merkez Camii (London Central Mosque) ve Türk Hava Yolları tarafından desteklenen sergi ile Mekke, Medine, Şam ve Hicaz’ın Osmanlı döneminden günümüze kadar uzanan tarihî yolu ve yolculuğu konu alıyor.

İslam'ın beş şartı arasında yer alan ve her Müslümanın gücü yettiği takdirde ömründe en az bir kez yapması farz olan Hac ibadeti, hacı adaylarının Mekke’ye yaptıkları yolculuklarına eşlik eden manevi bir yolculuğu kapsıyor. 

Teknolojinin olmadığı yüzyıllarda, karayoluyla aylarca süren bu mukaddes yolculuğun geçtiği güzergâhta Hac yolcularına dair birçok hatıra ve iz geriye kaldı.   

MEKKE VE MEDİNE’NİN HAKİMİ DEĞİL HİZMETKÂRLARIYDI

Osmanlı döneminde Hac yolculuğu aylarca sürdüğü için padişahlar çok istemiş olsalar da tahtlarını uzun süre terk edememiş ve Hac görevlerini ifa edememişlerdi. Fakat Kutsal topraklardaki dört yüzyıllık egemenlikleri boyunca tüm padişahlar “Hadim’ul Haremeyn eş-Şerifeyn” yani Mekke ve Medine’nin hâkimi değil hizmetkârı sıfatını benimseyerek bu kutsal beldelere hizmet etmek için birbirleriyle yarışmıştı. Padişahlar Mekke'ye gidemedikleri için saçlarını Medine'ye gömdürürler ve Peygamber'e hitaben mektup yazarlardı. Osmanlı sultanları ayrıca Hac yolundaki seyahatlerini Hac kafilelerine kolaylaştırmak ve yolu güvenli hâle getirmek için güzergâh üzerine sayısız eser yaptırmışlardı. 

YAVUZ SULTAN SELİM İLE HAC ROTASI DEĞİŞMİŞTİ

Yavuz Sultan Selim’in Şam, Mısır ve Hicaz'ı fethiyle birlikte Hac rotası da değişmiş, Balkanlardan sırasıyla İstanbul, Anadolu, Şam ve Kudüs üzerinden ilerleyen bir kervan yolu oluşmuştu. Osmanlı egemenliği altındaki Hac güzergâhının üzerindeki bölgelerde hem Hac kafilelerinin rahat ve güven  içinde olacakları, hem de bölge halkına sosyal, kültürel ve ekonomik yönden katkıda bulunacak çeşmeler, camiler, su sarnıçları ve kervansaraylar inşa edilmişti Wales Trinity Saint David Üniversitesi İslam Arkeolojisi Araştırmaları Bölümü Direktörü Profesör Andrew Petersen ve meslektaşları tarafından yıllarca titizlikle sürdürülen arkeolojik çalışmaları belgeleyen fotoğraflar, seyyahların notları ve haritalar gibi birbirinden kıymetli görsellerin ışığında hazırlanan hazırlanarak bu mukaddes yolculuğun haritasını çıkaran sergi, Osmanlı Hac rotasını yeniden canlandırıyor.

Serginin Küratörü Profesör Andrew Petersen açılış gecesinde yaptığı konuşmada, sergiyi hazırlarken aldığı ilhamlardan, Osmanlı dönemindeki Hac yolculuğunun tarihini ortaya çıkarmak için onlarca yıl süren arkeolojik kazı çalışmaları sırasındaki keşiflerine ve bulgularını bulgularına değindi. Londra Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Dr. Mehmet Karakuş tarafından Osmanlı Hac yolu tarihine ve bölgelerine dair bir konuşma yapıldı. Gecenin son konuşmacısı olarak T.C. Londra Başkonsolosu Utku Atahan sergiyle ilgili olumlu düşüncelerini ifade ederek bu tür sergilerin öneminin altını çizdi. Ud sanatçısı Baha Yetkin'in önderliğindeki 4 kişilik orkestra ile Klasik Osmanlı müziğinden muhteşem bir seçkinin sunulduğu bu etkileyici gecede, konuklar müzik eşliğinde sergiyi gezme fırsatı buldular. 

Dört bölümden oluşan konferans serisindeki oturumlarda ise şu konu başlıları yer alıyor: 

• Profesör Richard McGregor ile “Kahire'nin Hac Mahmalları" başlıklı konuşması 25 Kasım Perşembe günü saat 18.30 – 19.30 arasında (çevrim içi) 

• Dr. Mehmet Tütüncü ile “Demir Deve ve Rayları: Hicaz Demiryolu ve Mirası”, başlıklı konuşma 2 Aralık Perşembe günü 18:30 - 19:30 saatleri arasında (Londra Yunus Emre Enstitüsünde)

• Dr. Dženita Karić ile “Bosna'da Mekke: Osmanlı Boşnakları Hac'ı Nasıl Hayal Ettiler?” başlıklı konuşma 9 Aralık Perşembe günü saat18.30 – 19.30 arasında (Londra Yunus Emre Enstitüsünde)

• Yahya Nurgat’ın “'Hacıların Refakatçisi': 16. Yüzyılın Sonlarına Ait Bir Hac Rehberi” adlı konuşması 16 Aralık Perşembe günü saat 18.30 – 19.30 arasında (Londra Yunus Emre Enstitüsünde) 

Sergi, 4 hafta boyunca Londra Yunus Emre Enstitüsünde hafta içi her gün 10.00- 18.00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyarete açık olacak. Söyleşilere katılmak için Eventbrite’in internet sitesi üzerinden rezervasyon yapılması gerekiyor.