Azez Yunus Emre Enstitüsünde Senin Hikâyen Suriye konferans dizisinin ilki 28 Şubat 2022 tarihinde gerçekleştirildi. Konferans dizisinin ilk konuğu ise Özgür Halep Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı ve Suriye Geçici Hükümeti eski başbakanı Prof. Dr. Cevad Ebu Hatab oldu.

“Bir Doktorun Gözüyle Suriye Devrimi” başlıklı sunumunda devrimin geçmişi ve bugününü ele alan Prof. Dr. Hatab konuşmasında, devrimin nedenleri, Arap Birliği’nin devrime bakışı, devrimin uluslararası sahadaki karşılığı, geçici hükümetin Türkiye’de yürüttüğü çalışmalar ve devrimin geleceği gibi birçok konuya temas etti.

DEVRİMDE DOKTORLARIN ROLÜ

Konuşmasına “Suriye’de devrime neden ihtiyaç duyuldu?” sorusuyla başlayan Cevad Ebu Hatab, Suriye Devrimi'nin oluş sürecini şu şekilde anlattı: 

“Suriye Devrimi, Dera’da ve Şam kırsalında 18 Mart 2011’de ‘Onur Cuması’ adlı halk hareketiyle başladı. Elbette rejim başlangıçta Mısır ve Tunus’ta olan halk hareketlerinin Suriye’ye bir etkisinin olmayacağı düşüncesiyle baskıyla eylemleri engelleyebileceğini varsaymıştı. Yıllar önce Hama’da rejime karşı başlatılan özgürlük hareketini nasıl anlamadılarsa bizi ve isteklerimizi, nasıl bir Suriye hayal ettiğimizi de anlayamadılar. Halkı terörist olarak gördüler. İşte rejimin bu bakış açısı milyonlarca Suriyelinin başka ülkelere göç etmesine, yüz binlercesinin hunharca katledilmesine neden oldu.”

Suriye’nin geleceğini düşünenlerin ekonomik sorunları, devlet dairelerindeki rüşvet ve liyakatsizliği, akrabalara her alanda öncelik verilmesini, yolsuzlukları, çürüyen devlet sistemini apaçık gördüğünü ifade eden Hatab konuşmasına şöyle devam etti:

"Biz bu çürümüşlüğün altında kalmayı hiçbir zaman istemedik. Savaş sürecinde otuz iki bin doktordan on iki bini yurt dışına göç etmek zorunda kaldı. Ülkenin okuyan beyinleri maalesef bu sistemden kaçmak zorunda kaldı. Suriye Devrimi’nde bir doktor olarak geleceğimizin güzel olması için binlerce meslektaşımla beraber çalıştım. Devrimin icrasında doktorlarımız hem mesleklerinin gereğini yaptılar hem de yeni bir sistemin kurulması, bizi ve devleti çürüten anlayıştan uzaklaşılması için emek sarf ettiler.”

Arap Birliği’nin Suriye Devrim’i başlayınca Suriye’nin üyeliğini askıya aldığını söyleyen Hatab,  birlik tarafından gönderilen gözlemcilerin Humus’ta yapılan katliamların tanığı olmalarına rağmen her şeye sessiz kaldıklarını ifade etti. Hatab bu dönemde yaşananları şöyle anlattı:

“2012’de Arap Birliği’nin önerisiyle geçici bir hükümetin kurulması doğrultusunda rejim ve muhaliflerin bir araya gelerek iki ayı geçmeyecek şekilde çalışma yapmaları kararlaştırıldı. Birleşmiş Milletler daha sonra bu sürece katıldı. Uluslararası kuruluşların gündeminde bazen bir Suriye sorunu oldu ama bizler kimilerinin geçiştirdiği o sorunun tam merkezindeydik.”

“DEVRİM, HALKA VAAT ETTİKLERİMİZİN YERİNE GETİRİLMESİDİR”

Suriye Devrimi’nin sağlam ayaklar üstüne kurulmadığını vurgulayan Hatan,  devrim amacıyla yola çıkan grupların tek çatı altında birleşecekleri yerde farklı amaçlarla kendi istekleri doğrultusunda yola devam ettiklerini söyledi.

Birlik olmaktaki zafiyetler nedeniyle yönetim sisteminde sorunlar çıktığını belirten Hatab şöyle konuştu:

“Yeni bir sistem vaat ederken sağlık, gıda, barınma gibi genel ihtiyaçları temin etmenin peşine düşüldü. Elbette insanların temel ihtiyaçlarının karşılanması çok önemli ama farklı amaçlar izlendiği için devrimden, hedeften uzaklaştık. Halka vaat ettiklerimizin yerine getirilmesi devrimdir. ‘Bu vaatlerin neresindeyiz, neyi başardık, neyi daha iyi yapmak için emek harcamalıyız?’ soruları hepimizi ilgilendiriyor.”

"SURİYELİLER GELECEKLERİ İÇİN İRADELERİNİ ORTAYA KOYMALILAR"

Hatab dış güçlerin Suriye’ye olan etkisini ise şu şekilde özetledi:

“Suriye Devrimi’nde hedeften sapma sadece Suriyelilerde değil bizlere destek veren dış güçlerde de oldu. Rusya’nın rejime desteği sadece sözde değil silah yardımıyla da oldu. BM’de rejimin lehine bir şekilde Rusya ve Çin’in veto kararları vermesi rejimi ayakta tutan sebepler arasındadır.”

Özgür bir Suriye için uğraş verdiklerini belirten Hatab, "İnsani değerlerden mahrum kişilerin bize gelecek hakkında tavsiyede bulunmasından ziyade Suriyeliler kendi iradelerini ortaya koyduklarında özlemini duydukları Suriye’de yaşayabilecekler.” dedi.

“HER ŞEYİ TÜRKİYE’DEN BEKLEMEMELİYİZ”

Türkiye'nin kendilerini her zaman desteklediklerini belirten Hatab şöyle konuştu:

“Devrim sürecinde her daim yanımızda olan ülkeler oldu. Bugün Türkiye’nin desteğini hâlâ alıyoruz. Bu tarih önünde anlamlı ve önemli. Diğer taraftan her şeyi Türkiye’den beklememeliyiz. Bizlere sağlanan imkânları iyi değerlendirmeli ve geleceğimizi kurma doğrultusunda ilerlemeliyiz.”

Program hediye takdimi ile sona erdi.

Senin Hikâyen Suriye konferans dizisi Aralık 2022’ye kadar her ay düzenlenecek olup konuşma metinleri yıl sonunda Türkçe, Arapça ve İngilizce olarak bir kitapta yayımlanacak.

PROF. DR. CEVAD EBU HATAB HAKKINDA

Prof. Dr. Cevad Ebu Hatab, 1962 yılında Şam’da dünyaya geldi. Şam Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun olduktan sonra genel cerrahi alanında ihtisas yaptı. Kalp cerrahisi ve kalp anatomisi üzerine kitapları olan Hatab onlarca yerel ve uluslararası makaleye imza atmıştır. Uzmanlık alanı dışındaki çalışmaları arasında, “Bağımsızlık Döneminden Suriye Devrimine Kadar Mahalli Meclislerin Tarihi” adlı kitabı bulunuyor.

Suriye İç Savaşı’nın başlamasına müteakip rejimin muhalif yaralılara ve savaş mağdurlarına tedavi sürecinde koyduğu engelleri aşmak maksadıyla “Seyyar Hastaneler”de aktif olarak çalışmıştı. Haziran 2012’de Ürdün’e geçerek burada çalışmalarını yürüttü. Eylül 2012’de kurtarılmış bölgelerdeki yerel yönetim sistemini belirlemek maksadıyla Türkiye’de gerçekleştirilen konferanslara katılarak bu süreçte aktif rol oynadı. Kasım 2012’de içerisinde bir hükümeti ve orduyu teşkil eden Suriye Devrim ve Muhalefet Güçleri Koalisyonu’nun kurucularından biridir.

Hatab, birçok kanun metninin hazırlanmasında etkin rol oynamış, farklı ülkelerde Suriye Devrimi’nin anlaşılmasında sözcü olmuş, savaş sebebiyle eğitimi aksayan doktor ve hemşire adaylarının eğitimlerini tamamlamaları için faaliyetlerde bulundu.

Haziran 2016’da Suriye Geçici Hükümeti Başkanlığı’na atanan Cevad Hatab, savaşın getirdiği bütün olumsuzluklara, yakın mesai arkadaşlarını şehit vermesine rağmen mücadeleyi bırakmadan eğitim müfredatlarının hazırlanmasından idari sistemin kurulmasına kadar birçok alanda emek verdi.

Tıp doktoru eşi ile birlikte Suriye davasının başarıya ulaşması için birçok çalışmaya imza atan Hatab, 2019 yılında Suriye Geçici Hükümeti Başkanlığı’ndan istifa edip Özgür Halep Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı olarak yeni Suriye’nin doktorlarını, sağlık görevlilerini yetiştirmeye devam ediyor.